طلیعه ظهور

1- كسى كه به ياد خدا باشد و هدفش جز رسيدن به او نيست، (سوره كهف، آيه 28)؛

2- عاقل باشد؛ حضرت على(ع) فرمود بيشترين درستى و خوبى‏ها در همراهى و دوستى با صاحبان عقل و درايت است، (غررالحكم، حرف الف). مولوى داستان دوستى مردى با خرس را كه مصداق بى‏خردان است به شكل زيبايى بيان مى‏نمايد، (مثنوى معنوى، دفتر دوم، ابيات 1932 - 2124)؛

3- خيانت كار نباشد؛

4- ستمكار نباشد؛

5- سخن‏چين نباشد؛ امام‏صادق(ع) فرمود: از سه گروه بر حذر باش! شخص خيانت‏كار، شخص ظالم، انسان سخن‏چين. زيرا كسى كه به نفع تو به ديگران خيانت نمايد، روزى خواهد آمد كه به خودت نيز خيانت كند و شخصى كه به جانب‏دارى از تو حق ديگران را پايمال نمايد و عادت به ظلم پيدا كند بالاخره به تو نيز ظلم خواهد نمود و انسان سخن‏چين، همان‏طور كه سخن ديگران را پهلوى تو مى‏آورد، سخن تو را نيز نزد اغيار خواهد برد، (بحارالانوار، ج 75، ص 229)؛

6- آن چه براى خود مى‏پسندد براى تو نيز بپسندد و آنچه را كه براى خويش نمى‏خواهد براى تو نيز نخواهد. رسول اكرم(ص) فرمود: در مصاحبت و رفاقت كسى كه آن چه را براى خود مى‏خواهد براى تو نخواهد، هيچ خير و فايده‏اى وجود ندارد، (بحارالانوار، ج 71، ص 198)؛ {Sآنچه نفس خويش را خواهى حرامت سعديا# گر نخواهى همچنان بيگانه را و خويش راS}

7- قاطع رحم نباشد؛ امام‏باقر(ع) فرمود: «پدرم امام‏سجاد(ع) مرا نصيحت فرمود كه اى پسرم از رفاقت با كسانى كه قطع رحم مى‏كنند بپرهيز زيرا من آنها را در قرآن شريف سه بار مورد لعن و نفرين پروردگار يافتم»، (تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 45). شخصى كه با نزديكان خود نتواند معاشرت و هم‏زيستى صحيح داشته باشد در حالى كه آنان با وى از يك خانواده و فرهنگ و گوشت و خون مى‏باشند، چگونه مى‏توان انتظار داشت با غير فاميل رفاقت صميمانه داشته باشند.

8- عيب‏جو نباشد؛ امام‏على(ع) فرمود: «از رفاقت و نشست و برخاست با كسانى كه عيب‏جو هستند و هميشه به دنبال نقاط ضعف ديگران مى‏باشند، پرهيز كن؛ زيرا دوست چنين اشخاصى از ضرر آنان سالم نمى‏ماند و خود نيز طعمه عيب‏جويى‏هاى آنان خواهد شد»، (غررالحكم، باب الف).

در روايات راه‏هاى متعددى براى امتحان نمودن دوستان مشخص شده كه عبارت است از:

الف) در حال بى‏نيازى و فقر، دوستى او عوض نشود؛ امام‏باقر فرمود: بدترين دوست كسى است كه تو را به هنگام بى‏نيازيت حفظ كند و به وقت تنگدستى رها سازد، (ميزان الحكمه، ج 1، ص 53). سعدى گويد:
دوست مشمار آن كه در نعمت زند# لاف يارى و برادر خواندگى‏
دوست آن باشد كه گيرد دست دوست‏# در پريشان حالى و درماندگى‏

ب ) به هنگام عصبانيت بدگويى تو را ننمايد؛ امام‏صادق(ع) فرمود: دوستى كه سه بار از تو عصبانى شد ولى بدگويى تو را ننمود و كلام ناسزا از دهانش خارج نشد او را براى خود نگه‏دار، (بحارالانوار، ج 78، ص 251).

ج ) به نماز اهميت بدهد؛ قرآن مى‏فرمايد: «اى اهل ايمان با آن گروه از اهل كتاب و كافران كه دين شما را به بازيچه گرفتند دوستى مكنيد. زمانى كه شما نداى نماز بلند مى‏كنيد آن را به مسخره و بازى مى‏گيرند زيرا آن قوم مردمى نادان و بى‏خردند»، (مائده، آيه 57). سعدى در اين باره گفته است: وامش مده آن كه بى‏نماز است‏# گرچه دهنش زفاقه باز است‏
كو فرض خدا نمى‏گزارد# از قرض تو نيز غم ندارد

د ) اهل نيكى در هنگام سختى و راحتى انسان باشد؛ اميرالمؤمنين(ع) فرمود: «در سختى‏ها دوستان امتحان مى‏گردند»، (غررالحكم، حرف فاء لفظ في). در اين باره نيز سعدى زيبا سروده است:
جوانى پاكباز پاك رو بود# كه با پاكيزه‏رويى در گرو بود
چنين خواندم كه در درياى اعظم‏# به گردابى درافتادند با هم‏
چو ملاّح آمدش تا دست گيرد# مبادا كاندرين حالت بميرد
همى گفتى در ميان موج و تشوير# مرا بگذار ودستِ يار من گير

ه ) هنگام زوال توانايى انسان دوستيش از بين نرود؛ حضرت امير فرمود: «هنگام از بين رفتن قدرت انسان دوست از دشمن شناخته مى‏گردد»، (غرر الحكم، حرف عين، لفظ عند).

و ) هنگام به قدرت رسيدنش از احسان به دوستان خوددارى ننمايد.
در پايان تذكر دو نكته مهم ضرورى است:

1- اين كه اين شرايط نسبى هستند و از طرفى هم شايد نشود كسى را پيدا كرد كه داراى تمامى اين خصوصيات باشد ازاين‏رو با در نظر گرفتن شرايط خود و اهميت‏هاى ديگر بايد به جستجوى اين خصوصيات در دوستان پرداخت و اگر دوستى داريم كه فاقد بعضى از اين خصلت‏ها است از قطع رابطه با وى خوددارى نماييم، بلكه در اصلاح و خودسازى او كمكش كنيم كه اين خود از وظايف دوستان نسبت به يكديگر است. البته انجام اين وظيفه مشروط به عدم تأثيرپذيرى انسان در حين كمك و اصلاح آن شخص مى‏باشد.
2
- هميشه نبايد انسان در جست و جوى اين اوصاف در ديگران باشد؛ بلكه خود نيز بايد سعى و تلاش نمايد تا موارد ياد شده را رعايت كند. آن گاه است كه خواهد ديد چقدر از صفات نكوهيده وى از بين رفته و در مقابل آن به چه صفات پسنديده‏اى مزيّن و منتصف گشته است.
[برای مشاهده لینک ها شما باید عضو سایت باشید برای عضویت در سایت بر روی اینجا کلیک بکنید]

دوستان راستين از نگاه امام على عليه السلام

* دوست يعنى يار, رفيق, هم دل, خيرخواه و آشنا.
* دوستى, رابطه اى كامل تر و برتر از معاشرت ساده و هم زيستى معمولى است.
* احساس نياز به معاشرت صميمانه و هم دلى با ديگران, علاوه بر اين كه يكى از جلوه هاى زندگى اجتماعى به شمار مى رود, ندايى است برخاسته از اعماق وجود انسان.
* هيچ چيز براى انسان, غم انگيزتر و آزاردهنده تر از اين نيست كه احساس كند در اين دنياى پهناور, يكه و تنها است و هيچ قلبى براى او نمى تپد.
* نوجوانى مرحله اى حساس از زندگى يك انسان است كه در معرض دشوارترين شرايط قرار مى گيرد. در اين وضعيت, بزرگان با تجربه بايد نوجوانان را در گذر از اين مرحله يارى رسانند.